İPLİK ÇEŞİTLERİ VE TEKSTİL ÜRETİMİNDE KULLANIM ALANLARI

Tekstil Liflerinin Sınıflandırılması

Tekstilin en önemli hammaddesi iplik, ipliğin hammaddesi ise doğal ve yapay liflerdir. Doğal lifler bitkisel, hayvansal ve madensel lifler, yapay lifler ise sentetik ve rejenere lifler olarak sınıflandırılır. Aşağıdaki tabloda lifler ayrıntılı şekilde kategorize edilmiştir.

DOĞAL LİFLER

Bitkisel Lifler
1-Tohum Lifleri: Pamuk vb.
2-Sak Lifleri: Keten, kenevir vb.
3-Yaprak lifleri: Sisal, abaka vb.
4-Meyve lifleri: Kapok, hindistan cevizi vb.
Hayvansal Lifler
1-Deri Lifleri
-Yün (koyun) Lifleri
-Özel lifler:
  • Keçi soyuna ait hayvanlardan elde edilenler: Tiftik, kaşmir vb.
  • Deve soyuna ait hayvanlardan ele edilenler: Deve, alpaka vb.
  • Tavşan soyuna ait hayvanlardan elde edilenler: Angora vb.
  • Diğerleri
-Kıllar
2-Salgı Lifleri
  • İpek
  • Yabani İpek
  • Diğerleri
Madensel Lifler
Asbest

DİĞER YAZILAR

KİMYASAL (YAPAY) LİFLER

Rejenere Lifler
1-Selülozik rejenere Lifler
-Viskoz lifleri
-Selüloz nitrat lifleri
-Bakır amonyum lifleri
-Selüloz asetat lifleri:
  • Sekonder selüloz lifleri
  • Triasetat lifleri
2-Proteinik Rejenere lifler
-Hayvansal proteinik rejenere lifleri
  • Kazein lifleri
-Bitkisel proteinik rejenere lifler
  • Mısır proteini lifleri
  • Yer fıstığı proteini lifler
  • Soya fasulyesi proteini lifleri
3-Proteinik Rejenere lifler
-Cam lifleri
-Seramik lifleri
-Diğerleri
4-Diğer Rejenere lifler
-Aljinat lifleri
-Kauçuk lifleri
-Diğerleri
Sentetik Lifler
1-Poliamid Lifleri
-Naylon 6.6 Lifleri
-Naylon 6 Lifleri
-Naylon 11 Lifleri
-Naylon 6.10 Lifleri
-Aromatik polyamid Lifleri
-Diğerleri
2-Poliester lifleri
-Polietilen teraftalat (PET) lifleri
-Poli 1.4 siklohegzilen dimetil teraftalat (PCDT) lifleri
3-Polivinil türevi lifler
-Polietilen teraftalat (PET) lifleri
  • Akrilik lifler
  • Modakrilik lifler
-Polivinilklorit (PVC) lifleri
-Polivinildenklorit lifleri
-Polivinildendinitril lifleri
-Polivinilalkol lifleri (PVA)
-Polistren lifleri
-Diğerleri
4-Poliolefin lifleri
-Polipropilen lifleri (PP)
-Polietilen lifleri
5-Poliüretan lifleri
6-Diğer sentetik lifler -Poliürea lifleri
-Polibenzinidezol lifleri
İplik üretimi, doğal ya da sentetik liflerin bir dizi işlemle paralel olarak bükümlü ya da bükümsüz bir araya getirilerek mukavemet kazandırılmasıyla olur. Dokuma ya da örme kumaşlarında kullanılan ipliğin çapı önemlidir, kaliteli kumaşlar için ince çaplı iplik gerekir, ipliğin çapını yanyana gelen lifler belirler. Aynı çaptaki lif sayısı arttıkça sağlam ve kaliteli iplik üretilebilir. Sözüne ettiğimiz çaplar 10 ile 50 mikron aralığıdır, daha ince lifler dayanıksık, daha kalın lifler ise iplik üretimi için kabadır.

İPLİK İLE İLGİLİ TERİMLER

LİF

Belirli uzunluk, incelik ve mukavemeti olan yumuşak, sarılmaya, eğrilmeye ve bükülmeye uygun yukarıdaki tabloda detaylı açıklanan bitkisel, hayvansal ya da yapay maddelere tekstil endüstriinde lif adı verilir. Lif daha çok teknik sınıflandırma bakımından kullanılır. Teksil endüstriside ipliğin hammadesi olarak elyaf kullanılır.

ELYAF

lif kelimesinin çoğulu olarak, gerilebilme ve kopma ya dayanıklı, bükülüp, eğrilebilebilen, birbirine yapıştırılabilen renksiz lif topluluğuna elyaf adı verilir.

KISA LİF (ştapel)

Pamuk, yün, jüt gibi doğal ya da viskon suni ipek, polyester gibi sentetik, kesikli yapay liflerden oluşan, uzunlukları tür ve soylarına göre değişen kısa lifler "ştapel lif" olarak adlandırılır.

FİLAMENT (kesiksiz) LİFLER

Pratik olarak sınırsız uzunluğa sahip tüm lifler filament olarak kabul edilir. Diğer bir deyişle, filament lifleri sürekli liftir. Doğal filament lifleri nadirdir, ancak ipek buna iyi bir örnektir: filament formunda bir malzeme olarak ipek kozalardan sarılır.
Naylon gibi insan yapımı sentetik malzemeler çok daha yaygındır. Kimyasal bir bileşime, sıvı yapıya sahip suni lifler, düzeler boyunca zorlanır, sertleştirilir ve belirli bir uzunlukta sürekli filament iplikler halinde üretilir.

MONO FİLAMENT (Tek filament )

Kalınlığı 0,1 mm.den daha az olan ve tek filamentten oluşan ipliktir.

Keten İpliği

Keten ipliğinde kısa ştapelli iplikler kaba kumaşlar, uzun ştapelli iplikler ince ve düzgün yüzeyli oldukları için daha hassas kumaşların dokunmasında kullanılır. Örme sektöründe ancak karışım halinde kullanılabilir.Keten bitkisinin saplarından elde edilen keten elyafından üretilen ipliklerdir. Kısa ştapelli ve uzun ştapelli olarak ayrılırlar. Uzun ştapelli iplikler pürüzsüz ve düzgün bir yüzeye sahiptirler, kısa ştapelli ipliğe göre daha kaliteli ve pahalıdır.

Keten ipliği genelde dokuma kumaşlardan elde edilen ürünlerde genellikle yazlık kıyafetlerde kullanılır.. Kısa ştapelli ipliklerden üretilen kaba kumaşlar ise hasır, ayakkabı gibi ürünlerde kullanılır. Bunların dışında ev tekstili, temizlik bezleri, peçete ve mendil üretiminde ketenden faydalanılır.

Open-End Pamuk İpliği

Açık-uç eğirme sistemine göre pamuk ve pamuk tipi elyaflardan üretilen ipliklerdir. Open-end iplikçiliğinde besleme bant olarak yapılır ve oluşan iplik direkt olarak bobinlenir.
Ring iplikçiliğindeki fitil ve bobin aşamaları olmadığından üretim avantajı vardır. Kaba ve orta incelikte iplikler elde edilir. Hacimli ve tüylü bir yapısı vardır. Ring ipliklerine göre mukavemeti düşük ve düzgünsüzlüğü fazladır. Ne 30/1’e kadar incelikte open-end iplik yapılabilir.
Pamuk kaynaklı olduğundan emiciliği ve ısı tutuculuğu ring ipliklerinden fazladır, başta denim (jean) kumaşlarında olmak üzere birçok giyim ürününde kullanılır, ayrıca ev tekstili, dekoretif kumaşlar, fazla dayanım gerektirmeyen kumaşlarda open end iplikler kullanılır.

Floş Viskon İpliği

Kimyasal rejenere liflerden elde edilen selüloz elyafından filament halde elde edilen ipliklere floş (rayon), ştapel haldeki elyaftan elde edilen ipliklere de viskon iplikler denir.
Floş iplikler ipeğe benzer, yumuşak ve dökümlüdürler, statik elektriklenme ve piling açısından sorun yaratmazlar. Viskon iplikler ise çoğunlukla pamuğa benzer nem çeker. Sağlamlığı filament iplikten daha azdır.
Floş-viskon iplikler dokuma ve örme kumaşlarda kullanılır, viskon kumaşlar boya baskı gibi işlemlere de elverişlidirler. Başta ev tekstillerinde, giyimde ise ince dökümlü ve fantezi ve üst giyimde astar olarak kullanılır.

Polyester İpliği

Kimyasal (yapay) olarak üretilen poliester elyafından (tam yapay) üretilen iplik türüdür. Petrol türevi olan poliester iplikler filament veya ştapel elyaftan eğrilerek üretilebilirler. Filament iplikler pürüzsüz, kaygan bir yüzeye sahiptir. Kesitleri yuvarlaktır. Yüksek mukavemete sahiptir. Ştapel formun mukavemeti filament forma yakındır. Yüksek esneme özelliğine sahip polyester iplikler düşük nem çekerler. Erime noktası 260 °C’dir. Termofikse edilebilme özelliği çok iyidir. Bu yüzden çok kolay tekstüre olur. Tekstüreli veya tekstüresiz olarak kullanılabilen poliester iplikler tekstilde önemli bir yere sahip sentetik ipliklerdir.

Poliester iplikleri dokuma ve örme kumaşların üretiminde çok geniş paya sahiptir. Dayanıklıdır ve esneme özelliği vardır, düşük nem emiciliğinden dolayı statik elektriklenme ve piling problemi yaratır.

Poliester ipliklerden elde edilen kumaşların olumlu özellikleri geniş bir alanda kullanılmalarını sağlar. Her türlü bayan ve erkek giyiminde, ev tekstillerinde (perde, mefruşat vb.) ve endüstriyel alanlarda (çadır, branda, yelken vb.) teknik tekstiller olarak kullanılmaktadır.

Tencel İplikler

Tencel olarak bilinen lyocell, özel ağaç çiftliklerinde yetiştirilen ve değiştirilen ağaçların odun hamurundan yapılan bir liftir. Çoğu selülozik kumaşın aksine, Tencel geri dönüştürülebilir, Dünya dostu çözücüler kullanılarak üretilir. Pamukla harmanlandığında, Tencel kırışıklık direnci ve bir ipeğin ışıltılı hissini ekler.

Tencel pamuktan daha emicidir, ısıyı iyi hapseder, doğal sentetik olarak değerlendirilmektedir, hammaddesi ağaç ancak yapımı sentetiktir, ancak tamamen dönüştürülebilir olduğu için tercih sebebidir.

Tencel kumaşlar ipeksi dokuya sahip, nefes alabilen, renk koruyuculuğu yüksek, bakteri tutmayan yapısı ve dönüştürülebilir ürünler üretilmesine olanak sağladığı için trendi yükselmektekdir.

Melanj İplikler

Değişik renklerdeki elyafların belirlenen oranlarda karıştırılması ile elde edilen ipliklerdir. Bir elyaf için uygun olan boyar maddenin diğer elyaf tarafından kabul edilmemesi melanj efektini oluşturur. Üretimde kullanılacak boyalı elyaf miktarı, iplikten istenen renk özelliğine göre belirlenir. genelde kırçıllı, renk değişimli görünümüne sahip olup, dokumada ve örmede kullanılırlar.

Melanj kumaşlar kullanıldığı ham maddenin özelliklerini yansıtırlar. Kumaşta istenen renk oranları ve tonları iplik sayesinde sağlanır. Renk değişimli ve kırçıllı görünümü vardır. Genellikle karışım iplikler kullanılır.

Melanj ipliklerle yapılan kumaşların, modaya bağlı olarak değişkenlik göstersede genellikle sweatshirt, t-shirt ve eşofmanlarda kullanılır. Bunların dışında erkek ve bayan dış giyiminde yünlü melanj ürünler kullanılmaktadır.


Filofibra Pazarlama A.Ş.

FILOFIBRA Pazarlama A.Ş. İstanbul’da 1985 yılından beri Türkiye Tekstil piyasasına elyaf, iplik, kumaş satışında servis vermektedir.

Adres

  • Filofibra Pazarlama A.Ş
  • Levent Cad. Sülün Sok. No: 34 1. Levent, Istanbul

  • Tel : +90 212 283 3860/ 9 Hat

  • Fax : +90 212 283 3859
  • Email - Bu e-Posta adresi istenmeyen posta engelleyicileri tarafından korunuyor. Görüntülemek için JavaScript etkinleştirilmelidir.

Yurtdışı Adres

  • Filofibra SA
  • Riva Caccia 1 / A Central Park Bldg. 6900 Lugano / Switzerland
  • Tel - +41 91 985 78 11
  • Fax - +41 91 985 78 08 - 09 - 10
  • Email - Bu e-Posta adresi istenmeyen posta engelleyicileri tarafından korunuyor. Görüntülemek için JavaScript etkinleştirilmelidir.